Nagła śmierć niemowląt to temat, który cały czas budzi u rodziców niepokój, obawy i wątpliwości. Nie powinno to nikogo dziwić, ponieważ do dziś nie jest znana bezpośrednia przyczyna SIDS, a jak podaje Amerykańska Akademia Pediatrii, w samych Stanach Zjednoczonych podczas snu umiera około 3500 niemowląt rocznie. Kilka razy w roku prowadzimy pediatryczny kurs pierwszej pomocy, podczas którego uczymy rodziców udzielania pomocy w sytuacjach zagrożeniach życia i zdrowia dzieci. Przy temacie SIDS zawsze zatrzymujemy się na dłużej, ponieważ to tu jest najwięcej wątpliwości. Cały czas padają pytania jaka jest przyczyna nagłej śmierci niemowląt i jak można niej zapobiec. Niestety nie ma jednoznacznej odpowiedzi na żadne z tych pytań, ale lekarze wymieniają czynniki ryzyka mogące mieć wpływ na ten problem, a zarówno polscy lekarze, jak i Amerykańska Akademia Pediatrii przedstawiają wytyczne dotyczące snu dzieci i zapobiegania SIDS.
- Płeć – SIDS dotyczy częściej chłopców,
- Wiek – najczęściej niemowlęta pomiędzy 2, a 6 miesiącem życia,
- Niska waga urodzeniowa dziecka,
- Wcześniactwo (dzieci urodzone pomiędzy 22 a 37 tygodniem ciąży),
- Wady rozwojowe, a szczególnie wady mózgu,
- Infekcje dróg oddechowych,
- Brak szczepień,
A ze strony rodziców:
- Predyspozycje genetyczne – jeśli w najbliższej rodzinie zmarło dziecko podczas snu, to ryzyko SIDS jest znacznie zwiększone,
- Wcześniactwo rodziców,
- Brak opieki przedporodowej, choroby i problemy podczas ciąży,
- Palenie papierosów prze matkę, ojca i osoby, w którym towarzystwie przebywa kobieta w ciąży, a następnie również dziecko,
- Alkohol i narkotyki w rodzinie,
- Otyłość matki,
- Niski status ekonomiczny i niskie wykształcenie rodziców.
Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia SIDS?
Pod koniec 2016 roku Amerykańska Akademia Pediatrii przedstawiła nowe wytyczne dotyczące zarówno bezpiecznego snu niemowląt, jak i zapobiegania SIDS. Warto wiedzieć, że wytyczne opublikowane przez AAP, jakoś specjalnie nie różnią się od zaleceń polskich i europejskich specjalistów.
- Wszystkie dzieci, które nie ukończyły pierwszego roku życia, a w szczególności niemowlęta powinny spać na plecach. Jest to jedyna bezpieczna dla nich pozycja i to do niej powinny być odkładane małe dzieci. Również dzieci z refluksem żołądkowym, a także wcześniaki powinny spać płasko na pleckach. Niemowlęta mogą leżeć na brzuszku, ale tylko pod opieką osób dorosłych i kiedy są wybudzone, natomiast spanie na boku zwiększa ryzyko SIDS.
- Niemowlęta powinny spać na nowym, twardym materacu, który posiada certyfikat bezpieczeństwa. Materac musi być sztywny, zachowujący kształt, tak aby dziecko nie zapadało się z nim, ani nie miało możliwości przewrócenia się na bok czy na brzuszek. Materac powinien być przykryty dokładnie przylegającym do niego prześcieradłem, a ochraniacz zabezpieczający materac przed zmoczeniem, powinien być cienki i również płasko przylegający. W łóżeczko nie powinny się znajdować żadne luźne przedmioty. Kocyki, poduszki, kołderki czy maskotki zwiększają ryzyko uduszenia się dziecka. Należy również zrezygnować z baldachimów nad łóżeczkiem i ochraniaczy na szczebelki. Z okolicy łóżeczka należy usunąć też wszystkie zwisające przedmioty: taśmy, sznurki od zasłon i rolet, przewody elektryczne.
- Dzieci nie powinny rutynowo spać w bujaczkach, fotelikach samochodowych, huśtawkach czy nawet nosidełkach. Niemowlęta, które nie ukończyły 4 miesiąca życia są szczególnie narażone, ponieważ mogą przyjmować pozycje stwarzające ryzyko niedrożności dróg oddechowych i uduszenia się. Jeśli nosimy dziecko w chustach lub nosidłach, to musimy pamiętać, aby główka niemowlęcia była nad tkaniną, aby jego twarz była widoczna, a jego nosek i usta miały swobodny dostęp do powietrza. Jeśli dziecko zaśnie w foteliku, bujaczku czy nosidle, to należy je przenieść do łóżeczka i położyć płasko na plecach.
- Należy unikać przegrzewania dzieci i zasłaniania niemowlęcej główki. Pomimo tego, że nie zostały określone konkretne wytyczne dotyczące temperatury, jak powinna być w pomieszczeniu, w którym, śpi dziecko, to jasno mówi się o zwiększonym ryzyku SIDS z powodu przegrzania. Dzieci powinny być ubrane odpowiednio do panującego klimatu i mogą mieć na sobie jedną warstwę ubrania więcej niż dorośli. Rodzice i opiekunowie powinni kontrolować dziecko pod katem oznak przegrzania – należy zwracać uwagę, czy niemowlę się nie poci, bądź czy nie ma zbyt ciepłej klatki piersiowej. Nie należy okrywać główki dziecka!
- Według pediatrów przez pierwsze sześć miesięcy życia dziecko powinno być karmione wyłącznie mlekiem matki. Oznacza to, że niemowlę powinno dostawać tylko i wyłącznie mleko matki (lub odciągnięte mleko matki) bez żadnych innych posiłków. Po szóstym miesiącu życia można wprowadzać nowe pokarmy.
- Należy unikać eskpozycji na dym papierosowy. Zarówno palenie przez matki w ciąży, jak i po urodzeniu dziecka zwiększa ryzyko SIDS. Czynnikiem zwiększającym ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej jest nie tylko sam dym tytoniowy, ale również oddech palacza, ubrania przesiąknięte dymem, substancje smoliste osadzające się na meblach, ścianach czy odzieży.
- Należy unikać alkoholu i narkotyków – zarówno w ciąży, jak i po urodzeniu dziecka. Naukowcy rekomendują szczepienie dzieci zgodnie z kalendarzem szczepień. Pomimo tego, że nie udowodniono związku przyczynowego pomiędzy szczepieniami , a SIDS, to jednak istnieją dowody sugerujące, że szczepionki wykazują działanie ochronne przed nagłą śmiercią niemowlęcą.
- Kobiety w ciąży powinny być pod stałą opieką lekarską do ostatnich tygodni ciąży i powinny przestrzegać zaleceń lekarza prowadzącego ciążę.
- Odradza się korzystania z modnych, domowych urządzeń do monitorowania oddechu i pracy serca niemowląt. Do dziś nie ma dowodów na to, że urządzenia te redukują ryzyko SIDS.
Katarzyna Hartung
Ratownik medyczny
http://dziecieceinspiracje.pl/
